مقدمه
پیچ‌ها قطعاتی هستند که به همراه مهره‌ها اتصالات صنعتی و مکانیکی را فراهم می‌کنند. استفاده از یک پیچ درست باعث می‌شود که دستگاه و اتصال به خوبی کار کند. در صورتی که این پیچ‌ها را اشتباه انتخاب کنید عمر دستگاه مورد نظر کم خواهد شد و گاهی ممکن است که منجر به خطرات فراوان مالی و جانی شود. یکی از مهم‌ترین معیارها برای انتخاب پیچ مناسب، کلاس است. در این مطلب نگاهی به کلاس پیچ ها خواهیم کرد تا آشنایی کاملی نسبت به آن‌ها داشته باشید.
کلاس چیست
هر کارخانه تولیدی پیچ موظف است که مجوز لازم از طرف نهادهای صدور استاندارد را دریافت کند. سازمان‌های مختلفی هستند که این استانداردها را صادر می‌کنند و تضمینی بر کیفیت پیچ هستند. این استانداردها در سیستم متریک، کلاس نامیده می‌شوند.
در کشور آمریکا به این کلاس پیچ ها گرید گفته می‌شود. هر پیچی با توجه به ویژگی‌هایی مثل اندازه، نوع، آبکاری یا سایر مسائل مربوطه، یک کلاس نیز دارد که نشاندهنده استحکام، میزان تحمل در شرایط محیطی، میزان سختی و سایر قابلیت‌های پیچ است. کلاس معمولا به شکل یک عدد است و روی پیچ حک شده است. استانداردهای DIN، ISO,ASTM سه استانداردی هستند که کلاس‌های مختلف در آن‌ها تعیین می‌شود. شباهت عددهای کلاس‌های مختلف پیچ، دلیل بر یکی بودن آن‌ها نیست چرا که از طریق معیارهای متفاوتی تعیین می‌شوند. مثلا یک پیچ کلا 10 در استاندارد ISO با یک پیچ با استاندارد فرضی DIN متفاوت است.
انواع کلاس پیچ ها
پیچ‌ها کلاس‌های بسیار متفاوتی دارند که طبق نظر شرکت سازنده و سازمان استاندارد تعیین می‌شوند. در زیر به برخی از این کلاس‌ها نگاهی می‌اندازیم.
پیچ کلاس 5.6
این نوع پیچ‌ها معمولا در استاندارد DIN تعریف می‌شوند. کاربرد این پیچ‌ها در بستن اتصالات آهن و برخی فلزات مشابه است. مهره‌های مورد استفاده این پیچ نیز معمولا کلاس‌های بالاتر از 5 دارند. ویژگی اصلی این نوع پیچ‌ها این است که انعطاف پذیری بسیار بالاتری نسبت به پیچ‌های کلاس بالاتر دارند. اکثر این پیچ‌ها، در دسته پیچ‌های شش گوشه قرار می‌گیرند و ساخت شرکت‌های تولیدی اروپایی هستند. به دلیل استفاده فراوان از این پیچ برای اتصال آهن آلات، در بازار ایران از آن به عنوان پیچ آهن یاد می‌شود.
پیچ کلاس 8.8
یکی دیگر از انواع کلاس پیچ ها ، کلاس 8.8 است. این پیچ‌ها درصد کربن کمتری دارند و بسته به قطر پیچ می‌توانند وزنی بین 80 تا 1000 کیلوگرم را تحمل کنند. استقامت این کلاس از کلاس 5.6 بیشتر است و به همین دلیل اتصالات سنگین‌تری توسط آن‌ها انجام می‌شود. طول رزوه این پیچ‌ها با کلاس‌های دیگر تفاوت چندانی ندارد ولی مواد به کار رفته در ساخت آن‌ها متفاوت است. در صورتی که از این پیچ‌ها استفاده می‌کنید، مهره و واشر مخصوص آن‌ها را نیز تهیه کنید.
پیچ و مهره کلاس 10.9
این پیچ‌ها نسبت به دو کلاس قبلی خود از استحکام بالاتری برخوردار هستند و در صنایع تولیدی بزرگ مانند ساخت دکل‌های مخابراتی، پل سازی، سد سازی و صنایع نفت و گاز به کار می‌روند. این کلاس از پیچ‌ها می‌توانند وزنی بین هزار تا صدهزار کیلوگرم را به راحتی تحمل کنند. قطر داخلی این پیچ‌ها طیف وسیعی دارد که از 4 میلی‌متر تا 42 میلی‌متر متفاوت است. سطح مقطع بالاتر نسبت به پیچ‌های کلاس 5.6 و 8.8 یکی دیگر از ویژگی‌های خاص این کلاس از پیچ ها است که باعث شده در صنایع همگانی مورد استفاده قرار بگیرند. این کلاس از پیچ‌ها به پیچ خشکه معروف هستند.
پیچ و مهره کلاس 12.9
این کلاس از پیچ‌ها، بیشترین میزان استقامت را بین کلاس‌های نام برده دارند و علت آن استفاده از کربن بالا در ساخت آن‌ها است. بزرگترین نوع این پیچ‌ها که سطح مقطعی معادل 1044 میلی‌متر مربع دارد، می‌تواند وزنی معادل 125 هزار کیلوگرم را تحمل کند. کاربرد اصلی این پیچ در صنایع فوق سنگینی است که نیاز به پیچ‌هایی بسیار مستحکم و قوی دارند تا بتوانند فشار زیادی را تحمل کنند و در حین استفاده اتصالات از هم جدا نشود.
سخن پایانی
در این مطلب نگاهی به کلاس پیچ ها انداختیم و دیدیم که سطح‌های متفاوتی دارند. کلاس‌های مختلف پیچ فقط به این موارد محدود نمی‌شوند و کلاس‌های بیشتری نیز وجود دارند که برای مصارف خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند. بهتر است که پیش از خرید پیچ مورد نظر در مورد کلاس آن آگاهی پیدا کنید تا پس از مصرف مشکلی برای شما ایجاد نشود.