مقدمه
در کارگاه‌ها و کارخانه‌های صنعتی از پیچ و مهره استفاده فراوانی می‌شود. برخی از آن‌ها در اتصالات لوله‌ها به کار می‌روند و در برخی موارد نیز اتصالات صفحات فلزی دستگاه‌ها را میسر می‌کنند. از آن جا که این کیفیت این پیچ‌ها بسیار مهم است، سازمان‌های مختلفی برای تعیین استاندارد بر کیفیت پیچ و مهره‌ها ایجاد شد. سیستم های استاندارد پیچ و مهره تعیین کننده تمامی خصوصیات کیفی این محصولات هستند. در این مطلب نگاهی به این سیستم‌ها خواهیم انداخت تا بتوانید به هنگام خرید از کیفیت آن‌ها آگاه باشید.
سیستم استاندارد چیست
شرکت‌های فراوانی هستند که بر استاندارد پیچ و مهره نظارت می‌کنند. پیچ‌ها و مهره‌ها پس از تولید به این سازمان‌ها فرستاده می‌شوند تا از نظر سختی، مقاومت، میزان تحمل وزن، نحوه برش شیارها، میزان عملکرد، جنس ساخته شده و چندین مولفه دیگر مورد بررسی قرار بگیرند. بعد از انجام این عمل، یک کد به هر دسته از پیچ‌ها داده می‌شود و از طریق این کد می‌تواند سیستم های استاندارد پیچ و مهره را تشخیص داد.
برخی از این استانداردها در کشورهای خاصی متداول هستند و برخی از این استانداردها در تمامی کشورها به کار برده می‌شوند. از آن جایی که اکثر پیچ‌ها و مهره‌ها در خارج تولید می‌شوند، در بازار پیچ ها و مهره‌هایی را می‌توان یافت که از استانداردهای مختلفی استفاده می‌کنند. هر پیچ و مهره‌ای که یک نشان و کد استاندارد دارد، قابل استفاده است و می‌توان از کیفیت آن مطمئن بود.
از آن جایی که پیچ‌ها و مهره‌ها برای سازمان‌های متفاوت فرستاده می‌شوند، هر دسته از پیچ می‌تواند از چند کد استاندارد استفاده کند. این کدها معادل یکدیگر هستند ولی سایر اعداد این سیستم ها معدل یکدیگر نیستند.
این کدهای استاندارد یکتا هستند و گاهی حتی برای ذکر نام پیچ‌ها از کد استاندارد آن‌ها استفاده می‌شود. به همین دلیل می‌توان از روی کد به خصوصیاتی مثل راست‌گرد یا چپ‌گرد بودن، کاربرد صنعتی آن، شکل داخلی طراحی، اندازه شیارها، میزان کربن استفاده شده در آن‌ها و بسیاری از دیگر خصوصیات این پیچ و مهره‌ها پی برد.
انواع سیستم های استاندارد پیچ و مهره
همانطور که گفتیم سیستم‌های استاندارد مختلفی داریم که هر کدام یک کد یکتا برای هر دسته از پیچ و مهره‌ها به کار می‌برند. در زیر به برخی از مهم‌ترین این سیستم‌های استاندارد اشاره خواهیم کرد تا بتوانید به انتخاب خوبی برای سازه صنعتی خود داشته باشید.
سیستم DIN
این سیستم استاندارد یکی از قدیمی‌ترین سیستم‌ها است که تا سال 1960 برترین سیستم استانداردگذاری در دنیا بود. امروزه بیشتر پیچ و مهره‌های مرسوم در بازار که از این سیستم استفاده می‌کنند، پیچ‌های شش گوشه، پیچ‌های نیم‌رزوه و تمام رزوه و پیچ و مهره‌های مورد استفاده در سازه‌های سنگین صنعتی هستند. کد DIN6915 یک نمونه از کدهای این سیستم است که به مهره شش گوش بزرگ اشاره دارد.
سیستم ISO
این سیستم از سیستم های استاندارد پیچ و مهره بسیار پرکاربرد در صنایع مختلف است که کدهای بسیار متنوعی برای انواع پیچ و مهره‌ها صادر کرده است. کدهای این استاندارد در بیشتر از ده کلاس دسته‌بندی شده‌اند. استاندارد ISO 262 یک نمونه از کدهای این سیستم است.
سیستم ANSI
یکی دیگر از مهم‌ترین سیستم های استاندارد پیچ و مهره ANSI است. این سیستم برای انواع پیچ و مهره های فولادی و فلزی استاندارد تولید کرده است. کد استاندارد ANSI B18.3 یک نمونه کد از این سیستم است که برای پیچ‌های آلن به کار می‌رود.
سیستم ASTM
این سیستم نیز یکی از معروف‌ترین سیستم های استاندارد پیچ و مهره است که در سراسر جهان استفاده می‌شود. کاربرد اصلی این سیستم در پیچ و مهره‌های فلزی است و دارای سه نوع (type 1,2,3) است که هر کدام به نوع خاصی از پیچ‌ها اطلاق می‌شود. این سیستم آمریکایی از شکل خاصی از کدگذاری استفاده می‌کند. به عنوان مثال ASTM A490 یک کد از این سیستم است که به پیچ های فولادی سخت کاری شده با استحکام بالا اشاره دارد.
سخن پایانی
در این مطلب نگاهی به سیستم های استاندارد پیچ و مهره انداختیم. از آن جایی که کدهای این سیستم‌های یکتا هستند، می‌توانید از لیست‌ها و اسناد ارائه شده در وبسایت رسمی این سازمان‌ها استفاده کنید تا پیچ و مهره‌های مورد نظر خود را به درستی انتخاب کنید. هر کدام از این کدها که مربوط به یک پیچ خاص هستند در استانداردهای دیگر معادلی دارند که می‌توانید آن را نیز به راحتی از طریق سایت‌های مرتبط به دست بیاورید.